Ceza avukatı, en genel tanımıyla, ceza davalarında müvekkillerinin haklarını koruyan ve onları savunan hukuk profesyonelleridir. Avukatlık hizmetinde resmi bir disiplin ayrımı yoktur. Ancak, ceza hukuku alanında uzmanlaşmış kişilere yönelik ceza avukatı deyimi yerleşmiştir. Bireylerin hürriyetini ilgilendiren bu hukuk alanında tecrübeli avukatlarla çalışmanın önemi büyüktür.
Ceza avukatlığı nedir, hangi davalarda ceza avukatına ihtiyaç duyulur, ceza yargılaması nasıl ilerler? Bu içeriğimizde bu konulara değineceğiz.
Ceza Hukuku ve Ceza Avukatı Nedir?
Ceza hukuku, kanunlarda suç sayılan fiillerin cezalandırılması ve infazını kapsayan bir hukuk dalıdır. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK), genel ceza hukuku prensipleriyle suç sayılan fiilleri düzenlemiştir. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ise, bir suç tespit edilmesi halinde yürütülecek yargılama ve cezanın infazına yönelik hükümleri düzenlemektedir. Bununla birlikte Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) gibi özel kanunlarda düzenlenen suç tipleri de vardır.
Ceza avukatı, soruşturma evresinden kararın kesinleşme sürecine kadar vekillik veya müdafilik görevi üstlenmektedir. Bir ceza dosyasında birçok terim kullanılmaktadır:
- Şüpheli/Sanık Müdafiliği: Soruşturma aşamasında şüpheli, yargılama aşamasında sanıkların vekilliğini üstlenen ceza avukatına müdafi denilmektedir.
- Katılan (Mağdur) Vekili: Bir suçtan dolayı zarar görmüş tarafından vekilliğini üstlenen ceza avukatına denir.
Ceza Davalarına Hangi Mahkemeler Bakar?
Ceza davaları, suçun gerektirdiği ceza miktarı ve niteliğine göre farklılaşmaktadır:
Sulh A Ceza Mahkemelerinde Görülen Suçlar
Soruşturma aşamasında tutuklama, arama, el koyma gibi kararları almak ve bu kararlara yönelik itirazları değerlendirmekle görevlidir. Sulh Ceza Mahkemelerinin başlıca aldığı kararlar şunlardır:
- Tutuklama ve adli kontrol kararları,
- Tutukluluğa itirazın karara bağlanması,
- Arama ve el koyma kararları,
- Göz altı karar ve itirazların değerlendirilmesi,
- Kavuşturmaya yer olmadığına yönelik kararların değerlendirilmesi
Asliye Ceza Mahkemelerinde Görülen Suçlar
10 yıl üzeri hapis cezası gerektirmeyen ve ağır ceza mahkemesinin görev alanına girmeyen suçlardır. Bu mahkemelerde ceza avukatının baktığı başlıca suçlar şunlardır:
- Taksirle Yaralama
- Tehdit
- Şantaj
- Kişiyi Hürriyetinden
- Yoksun Kılma (TCK 109/1)
- Konut Dokunulmazlığının
- İhlali
- Hakaret
- Özel Hayatın Gizliliğini
- İhlal
- Hırsızlık
- Mala Zarar Verme
- Güveni Kötüye Kullanma
Ağır Ceza Mahkemelerinde Görülen Suçlar
Ağır Ceza Mahkemeleri, Türk Ceza Kanunu'nda yer alan en ciddi suçlara bakmakla görevlidir. Bu mahkemeler, genellikle ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis veya on yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlara ilişkin davalara bakar.
Ağır ceza mahkemelerinin görev alanına giren başlıca suçlar şunlardır:
- Yağma (Gasp) Suçu (TCK 148
- Suçu (TCK 250/1 ve 2)
- Resmi Belgede Sahtecilik Suçu (TCK 204/2)
- Nitelikli Dolandırıcılık Suçu (TCK 158)
- Hileli İflas Suçu (TCK 161)
- Kasten Öldürme ve Uyuşturucu Ticareti gibi suçlar.
- Devletin Güvenliğine, Anayasal Düzene, Milli Savunmaya ve Devlet Sırlarına Karşı İşlenen Suçlar.
- 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar.
Fikri Sınai Ceza Mahkemelerinde Görülen Suçlar
Fikri ve sınai haklar ceza mahkemesinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK)’nda belirtilen suçları bakmakla yükümlüdür. Söz konusu suçlara örnek olarak:
- Markanın iktibas ve iltibas suçu (SMK m.30/1),
- Marka Koruması İşaretini Kaldırma Suçu (SMK m.30/2),
- Marka üzerinde yetkisiz tasarruf suçu ((SMK m.30/3),
- Marka Hakkı Üzerinde Yetkisiz Tasarrufta Bulunma Suçu
- Eser Sahibinin İzni Olmadan Eserin Umuma Arzedilmesi ve Yayımlanması Suçu (FSEK m. 71/1)
- Başkasına Ait Esere Kendi Eseri Olarak ‘Ad Koyma’ Suçu (FSEK m. 71/2)
Ceza Davalarında Süreç Nasıl İşler?
Ceza davalarında yargılama süreci soruşturma ve kavuşturma olarak iki kısımdan oluşmaktadır.
Soruşturma Evresi
Ceza soruşturma evresi, suç şüphesinin öğrenilmesiyle başlayan süreçtir. Bu süreçte savcılıklar tarafında suçun işlenip işlenmediğine yönelik delil toplamaktadır.
Suç işlendiğine yönelik bir delil yoksa soruşturmaya yer olmadığı karar verilir.
Bir ceza soruşturmasının başlatılma yolları şu şekildedir:
- Şikayet: Hakaret gibi şikayete tabi suçlarda başvuru gereklidir.
- İhbar: Soruşturma yapılması şikayete tabi olmayan suçlarda kişilerin ihbarı üzerine başlatılır.
- Resen: Cumhuriyet başsavcılıkları şikayete tabi olmayan bir suç tespit etmesi halinde, ihbar gerek olmaksızın, kendliğinden soruşturma başlatabilir.
- Kurum Talebi: Sermaye piyasası suçlarında olduğu gibi, soruşturma başlatılması özel ihbara bağlı olan suçlarda, Kurum ihbarı üzerine soruşturma başlatılır.
Soruşturma sonucunda toplanan deliller kapsamında şu kararlar alınabilmektedir:
- Kavuşturmaya Yer Olmadığı Kararı: Toplanan deliller kapsamında bir suç unsuru tespit edilemediğinde karar verilir.
- İddianame Düzenlenmesi: Suçun işlendiği hakkında yeterli delil toplanması halinde, yargılama yapılması için iddianame düzenlenir.
Kavuşturma Evresi
İlgili suça bakmakla görevli mahkeme tarafından iddianame kabul edilirse, yargılama aşamasına geçilir. Bu aşamaya kavuşturma evresi denilmektedir. Yargılama sonucunda beraat, cezalandırma ve cezanın ertelenmesi gibi kararlar verilmektedir. ise, cezaevine giderek notertaşır.
Ceza Davalarında Kanun Yolları ve Hakların Korunması
İlk derece mahkemesi kararına karşı başvurulabilecek kanun yolları, davanın sonucunu değiştirebilir. Bu süreçte yasal sürelerin takibi çok önemlidir.
- İstinaf: İlk derece mahkemesinin kararına karşı bir üst mahkemede (Bölge Adliye Mahkemesi) yeniden inceleme yapılmasıdır. Kararın hem maddi hem de hukuki yönlerden denetlenmesini sağlar.
- Temyiz: İstinaf mahkemesinin kararına karşı Yargıtay'da yapılan başvurudur. Bu aşamada karar sadece hukuka uygunluk açısından incelenir.
- Yargılamanın Yenilenmesi: Kararın kesinleşmesinden sonra, ortaya çıkan yeni ve önemli deliller nedeniyle davanın yeniden görülmesini sağlayan olağanüstü bir kanun yoludur. Hükümlünün beraat edebileceği bir delilin sonradan ortaya çıkması gibi durumlarda başvurulur.
Ceza Davalarında Ceza Avukatı Zorunlu mudur?
Bazı suç tiplerinde zorunlu müdafi olması zorunludur. Kişinin avukatı olmadığı takdirde, baro tarafından atanmaktadır. Zorunlu müdafiliğin bulunduğu suçlar şunlardır:
- Sanık veya şüphelinin çocuk olması.
- Sanık veya şüphelinin sağır veya dilsiz ya da kendisini savunamayacak derecede malul olması.
- Suçun alt sınırının beş yıldan fazla hapis cezasını gerektirmesi.
- Cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı ve kadına karşı işlenen kasten yaralama, işkence veya eziyet gibi suçların mağdurları.
Ceza Avukatı Seçerken Nelere Dikkat Etmeliyim?
Bir dosyanızda ceza avukatıyla anlaşırken, öncelikle güven ilişkisi kurmanız çok önemlidir. Özellikle bir sorunla karşılaşıldığında hemen hemen herkes bir ceza avukatı önerecektir. Birden fazla avukatla görüşüldüğünde hangisiyle vekaletname ilişkisi kurulacağı yönünde kafa karışıklığı meydana gelmektedir.
Burada en önemli olan güven ilişkisidir. Ceza avukatının uzmanlık ve deneyimi, somut veriler ortaya koyması, şeffah davranması ve iletişim kanallarınınım açık olması gerekmektedir.
Ancak, bazı dosyalarda sadece ceza hukukuna hakim olmak yetmemektedir. Suçun kaynaklandığı hukuk disipline de hakim olunması gerekir. Söz konusu suçlara örnek olarak:
- Marka Suçları: Marka tescilinin ne olduğu, marka hakkının nasıl kazanıldığı ve ayrıca tazminat imkanlarının neler olunduğunun da bilinmesi gerekir. Söz konusu suçların neler olduğu hakkında detaylı bilgi için “Marka Hakkına Tecavüz Suçu ve Cezası” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz.
- Vergi Suçları: Vergi mevzuatına hakim olunması, cezaların neden kesildiği ve idari yargılama yollarının da bilinmesi gerekir. “. Söz konusu suçların neler olduğu hakkında detaylı bilgi için “Vergi Kaçakçılığı Suçu (VUK 359) ve Cezası” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz.
- Sermaye Piyasası Suçları: Sermaye piyasaların yapısı ve işleyişi hakkında bilgi sahibi olunması gerekir. Sermaye Piyasası Suçları ve Cezaları adlı makalemizden bilgi edinebilirsiniz.
Sonuç
Hukuk sisteminin temel taşlarından biri olan ceza avukatlığı, adil yargılanma için son derece ödemlidir. Bir ceza avukatı, müvekkillerinin yasal haklarını koruyarak ve onları hukuki süreç boyunca doğru bir şekilde temsil eder.
Bu uzmanlık alanı, sadece ceza hukukunu bilmek yeterli değildir. Özellikle marka, vergi veya sermaye piyasasından kaynaklanan suçlarda, alanında uzman ceza avukatına ihtiyaç vardır.
Ceza avukatları, bir davanın tüm aşamalarında şüpheli veya sanığın yanında yer almaktadır. Delilleri inceler ve savunma stratejileri belirler.
Sıkça Sorulan Sorular
Ceza avukatı, hukuki süreçte karşılaşabileceğiniz hak kayıplarını engeller. Uzmanlığı sayesinde lehinize olan delilleri toplar, hukuki argümanları doğru bir şekilde kullanır ve yasal sürelerin takibini yaparak usul hatalarının önüne geçer.
Bu sorunun kesin bir cevabı yoktur. Süre, dosyadaki sanık ve mağdur sayısına, delillerin karmaşıklığına, mahkemenin yoğunluğuna ve dosyanın istinaf veya temyiz süreçlerine gidip gitmediğine göre değişir.
Hayır, bir ceza avukatı müvekkilinin yerine ifade veremez. Ancak, ifade alma sırasında yanınızda bulunur, size hukuki konularda yol gösterir ve ifade sonrasında gerekli savunmaları yapar.
Mahkeme kararıyla suçlu bulunmanız ve bu kararın kesinleşmesi durumunda, hükmedilen ceza (hapis veya para cezası) uygulanır. Avukatınız, bu süreçte infaz ve denetimli serbestlik gibi konularda da size danışmanlık yapmaya devam eder.
Evet, yasal olarak bir veya birden fazla avukatın yardımından faydalanabilirsiniz. Ancak, avukat sayısı soruşturma ve kovuşturma aşamalarında en fazla üç ile sınırlıdır.
Uzmanlık ve deneyimi, iletişim kanallarının açık olması ve en önemlisi müvekkil ile avukat arasında güven ilişkisinin kurulması ceza avukatının belirlenmesinde etkendir. Ayrıca, marka veya vergi hukukundan kaynaklanan ceza davalarında, ayrıca ilgili alanda bilgi sahibi olunması gerekir.
Ceza avukatlığın içerisinde de uzmanlaşılmış bazı suç tipleri olması mümkündür. Örneğin, vergi kaçakçılık suçları veya memur suçları buna örnektir. Ancak genel olarak ceza avukatı; asliye ceza mahkemesi, ağır ceza mahkemesi ve fikri ve sınai ceza mahkemesinin görev alanına giren tüm suçlara bakmaktadır.
Ceza avukatlığı hem sanık hem de mağdurları kapsamaktadır. Bir suçtan zarar görenin haklarını savunmak da bir ceza avukatının görevidir
Ceza yargılamalarında kendisinin temsil edilmesini isteyen taraf ödemektedir. Ancak, zorunlu müdafilik kapsamında atanan ceza avukatının ücreti Hazine tarafından karşılanmaktadır.
Belirli rakam belirtilmesi doğru değildir. Suçun niteliği, mevcut delil durumu, hangi tarafın savunulacağı gibi birçok etken vardır.
İddianame kabul edildikten sonra, ilk yargılama esnasında sanığın ifadesine başvurulmaktadır. Bu aşamada katılım zorunludur. Bunun haricinde, ceza avukatı yargılama sürecini yürütmektedir. Mağdurlar açısından da bir katılım zorunluluğu yoktur.
Suçtan zarar görenler katılma talebinde bulunabilir. Bunun için mahkeme katılma talebinde bulunulmaktadır.
Avukata Sor
Aşağıda bulunan Whatsapp ve arama linkleri üzerinden bize anında ulaşabilirsiniz.
Sertifikalar
Referanslar
Hakkımızda
Şafak & Koparan Hukuk ve Danışmanlık Bürosu; yoğunlukla özel hukuk alanında faaliyet gösteren bir hukuk bürosudur. Büromuzun İstanbul’da Anadolu ve Avrupa yakası ile Adana’da hizmet noktaları bulunmaktadır.