Anonim Şirketlerde Esas Sözleşme Değişikliği Nasıl Yapılır?

Anonim şirketlerde esas sözleşme değişikliği bir şirketin ana unsurlarında bir değişiklik meydana gelmesi halinde söz konusu olmaktadır. Şirket kuruluşunda tescil ve ilan edilen esas sözleşmede yer alan maddelerin değiştirilmesi, kaldırılması veya yeni bir hüküm konulması, esas sözleşme değişikliğidir.

Esas sözleşme değişikliği anonim şirketler için öngörülen, sermayenin korunması veya pay sahiplerinin vazgeçilemez hakları, temel ilkelere aykırılık teşkil etmemesi gerekmektedir.

Ayrıca, “Anonim Şirket Esas Sözleşmesi” adlı makalemizde belirttiğimiz üzere, TTK’nın izin verdiği ölçüde değişiklikler yapılması mümkündür.

Esas sözleşme değişikliği birçok açıdan dava konusu olmaktadır. Şirket avukatı hizmeti verdiğimiz süreç boyunca esas sözleşme değişikliğinin nasıl yapılacağı ve hukuki riskler hakkında sizlere bilgi vereceğiz.

Anonim Şirket Esas Sözleşmesi Değişikliği Nedir?

Anonim şirketlerde esas sözleşme değişikliği, tescil ve ilan edilen esas sözleşmede;

• Mevcut hükümlerin değiştirilmesi,
• Mevcut hükümlerinin kaldırılması veya
• Sözleşmede herhangi bir değişiklik yapılan ek madde eklenmesini ifade etmektedir.

Esas sözleşme bir şirketin anayasası olup, şirketin genel yapısında veya paydaşlar arasında hak ya da yükümlülüklerde değişiklik meydana gelmektedir.

Esas Sözleşme Değişikliğinde Yetkili Organ Hangisidir?

TTK m.408 uyarınca esas sözleşme değişikliği genel kurulun devredilemez görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. Esas sözleşme ancak genel kurulda alınacak kararla değiştirilmesi mümkündür.

TTK m.390 uyarınca esas sözleşme değişiklik taslağını yönetim kurulu düzenlemekte ve karara bağlanmaktadır. Ancak, sözleşme değişikliklerini genel kurul karara bağlamaktadır. Bu hususun karıştırılmaması gerekmektedir.

Hangi Sebeplerle Esas Sözleşme Değişikliği Yapılır?

Bir anonim şirket nezdinde yapılan değişiklikler, esas sözleşmenin de değiştirilmesini zorunlu kılar. Aksi halde şirket adına yapılan değişiklikler hüküm ifade etmez.

Esas sözleşmenin değişikliği gerektiren şirket nezdindeki değişikliklere örnek olarak;

• Şirket unvanın veya merkezinin değiştirilmesi,
• İşletme konusunun veya amacının değiştirilmesi,
• Sermaye arttırılması veya azaltımı,
• Kayıtlı sermayeye geçilmesi,
• Genel kurul toplantı veya karar nisaplarının değiştirilmesi,
• Hisse devrinde sözleşmesel bağlam getirilmesi,
• Yönetim kurulunun yapısı veya temsil yetkisindeki değişiklikler,
• Pay sahiplerine ikincil yükümlülükler yüklenmesi,
• Şirket merkezinin yurt dışına çıkarılması,
• İmtiyazlı payların oluşturulması

Esas Sözleşme Değişikliğine İlişkin Sınırlamalar Nelerdir?

Şirket ana sözleşme değişikliği TTK’nın izin verdiği ölçüde değiştirilmesi mümkündür. Ayrıca ana sözleşme değiştirilirken pay sahiplerinin müktesep haklarının dikkate alınması gerekmektedir.

Bir şirket ana sözleşmesi değiştirilirken pay sahiplerinin aşağıda belirtilen üç çeşit müktesep hakların dikkate alınması gerekmektedir:

• Nispi Müktesep Haklar: Belirli kural ve ölçülere göre sınırlandırılan bilen haklardır. Örneğin ortağın kâr payı hakkı.
• Mutlak Müktesep Haklar: Herhangi bir pay sahibinin itirazı olması halinde, aksi yönde karar alınamayacak haklardır. Uygulamada veto hakkı da denilmektedir. Örneğin, şirket merkezinin yurt dışına taşınma kararıdır.
• Vazgeçilemez Haklar: Esas sözleşme değişikliğiyle sınırlandırılması veya kaldırılması mümkün olmayan haklardır. Örneğin, ortağın bilgi alma ve inceleme hakkı.

Esas Sözleşme Değişikliklerinde Toplantı ve Karar Nisapları

TTK m.421, esas sözleşme değişikliği konuların şirket önemine göre genel kurul toplantı ve karar nisapları belirlemiştir. Söz konusu nisaplar %50, %75 ve %100 pay sahipliği çoğunluk gerektiren kararlar olarak üçe ayrılmıştır.

75 ve %100 pay sahipliği çoğunluğu aranan toplantılarda, ilk toplantıda çoğunluk sağlanamaması halinde, ikinci toplantıda da aynı nisap aranır.

%50 Çoğunluk Aranacak Esas Sözleşme Değişiklikleri

TTK m.421 hükmü uyarınca, aksi öngörülmemişse, esas sözleşme değişikliği için genel kurul birinci toplantıda;

• Şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği pay sahipleriyle toplanır,
• Toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile karar alınır.

İlk toplantıda gerekli nisap sağlanamazsa, en geç 1 ay içerisinde ikinci toplantı yapılır. İkinci toplantı;

• Şirket sermayesinin en az üçte birinin temsil edildiği pay sahipleriyle toplanır,
• Toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile karar alınır.

%50 sermaye arttırılması gerektiren ana sözleşme değişiklik kararına örnek olarak sermaye arttırımı gösterilmesi mümkündür.

%75 Çoğunluk Aranacak Esas Sözleşme Değişiklikleri

TTK m. 421/3 uyarınca aşağıda yer alan esas sözleşme değişikliği kararlarında en az yüzde yetmişbeşini oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu aranır;

Şirketin işletme konusunun tamamen değiştirilmesi.

İmtiyazlı pay oluşturulması.

Nama yazılı payların devrinin sınırlandırılması.

%100 Çoğunluk Aranacak Esas Sözleşme Değişiklikleri

TTK m. 421/3 uyarınca aşağıda yer alan esas sözleşme değişikliği kararlarında tüm ortakların katılımı ve olumlu oyu aranır:

• Bilanço zararlarının kapatılması için pay sahiplerine yükümlülük ve ikincil yükümlülük getirilen kararlar,
• Şirket merkezinin yurt dışına çıkarılması.

Esas Sözleşme Değişikliği Bakanlık İznine Tabi Olan Şirketler

Ticaret Bakanlığı’nca çıkarılan “Anonim ve Limited Şirketlerinin Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ” (KESDİTŞT) tebliğde esas sözleşme değişikliğinde izin alması zorunlu olan firmalar şunlardır:

• Bankalar,
• Finans kiralama şirketleri,
• Tüketici finansmanı ve kart hizmeti veren şirketler,
• Varlık yönetim şirketleri,
• Sigorta şirketleri,
• Anonim şirket şeklinde kurulan holdingler,
• Döviz büfesi işleten şirketler ve diğerleri olarak sıralanmaktadır.

Adım Adım Anonim Şirket Esas Sözleşmesi Değişikliği Süreci

Esas sözleşmenin değiştirilmesi için genel kurul toplantıda bu yönde karar alınması ve TTSG’de ilan edilmesi gerekmektedir. Değişiklik sürecinin adımları aşağıda verilmiştir.

I. Adım: Değişiklik Taslağın Hazırlanması ve Ticaret Bakanlığının İzni

A.Ş. esas sözleşme değişikliği taslağı yönetim kurulu tarafından hazırlanır ve karara bağlanır.

Hazırlanan taslak metin, Ticaret Bakanlığı’ndan izin alınması gereken şirketlerden biri ise, Bakanlıktan izin alınması gerekmektedir.

Ticaret Bakanlığı’ndan izin almış veya yönetim kurulunca karara bağlanmış değişiklik taslağı, TTSG’de ve varsa anonim şirketin internet sitesinde yayınlanır. İlan, esas sözleşmenin mevcut ve değişiklik halini içerir bir şekilde olması gerekmektedir.

Genel kurul toplantısından en az 2 hafta öncesinde ilanın yapılmış olması gerekmektedir. Konu hakkında detaylı bilgi için “Anonim Şirket Genel Kurul” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz.

II. Adım: Genel Kurul Kararı Alınması

Esas sözleşme değiştirilmek istenilen konunun niteliğine göre %50, %75 veya %100 oranında nisaplar aranmaktadır. Söz konusu toplantı ve karar nisaplarının neler olduğuna ilişkin yukarıda açıklama yapılmıştır.

III. Adım: Esas Sözleşme Değişikliğinin TTSG’de İlan Edilmesi

Genel kurul tarafından onaylanan ana sözleşme değişiklikleri, TTSG’de ilan edilmesi gerekmektedir. İlan yükümlülüğünü yerine getirmesi gereken merci yönetim kuruludur.

Halka Açık Anonim Şirketler İçin Özellikli Durumlar

Sermaye Piyasası Kanunu m.32/2 hükmü;

“ Halka açık ortaklıkların esas sözleşmelerinin değiştirilmesi için Kurulun uygun görüşünün alınması zorunludur” şeklinde düzenlenmiştir. Bu kapsamda halka açık anonim şirketlerde esas sözleşme değişikliği yapmadan önce Sermaye Piyasası Kurulu’ndan uygun görüş olması gerekmektedir.

Borsaya kote olmuş şirketler için diğer bir farklılık ise, genel kurul toplantısından en az 3 hafta önce taslak metinin Kamuoyunu Aydınlatma Platformu (KAP)’da yayınlaması gerekmektedir. Bu zorunluluk, sözleşmenin değiştirilmesinden sonra da mevcuttur.

Halka açık şirketler için ana sözleşme değişikliğinde bir başka değerlendirilmesi gereken husus, önemli nitelikli işlemlerdir. Şirket nezdinde, yatırımcının yatırım kararını etkilebilecek bir karar sözleşme değişikliğine gidilmesi halinde, ayrılma hakkı söz konusu olacaktır. Değişikliğe gidilmeden önce, değişiklik yapılacak olan kararın (Iı-23.3) Sayılı Önemli Nitelikteki İşlemler Ve Ayrılma Hakkı Tebliği kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Sonuç

Anonim şirketlerde esas sözleşme değişikliği, şirket yapısında ve şirket ile ortaklar arasında bir değişikliğe gidilmesi halinde yapılmaktadır. Şirket unvanı, iştigal konusu, pay devri sınırlamaları gibi değişikliklerinde esas sözleşmenin değiştirilmesi zorunludur.

Ana sözleşmenin değişikliği ancak genel kurul toplantısıyla mümkündür. Genel kurulda onaylanmamış değişiklikler yok hükmündedir. Ana sözleşmede değişiklik talep edilen konulara göre; %50, %75 ve %100 oranında toplantı ve karar nisapları belirlenmiştir.

Ana sözleşme değişikliği için ilk olarak yönetim kurulunun taslak metin hazırlaması gerekmektedir. Ana sözleşme değişikliği için, Ticaret Bakanlığı ve/veya Sermaye Piyasas Kurulu ve ilgili kurumlardan izin alınması gerekiyorsa, söz konusu izinler alınması gerekiyorsa, söz konusu izin başvurunun yapılması gerekmektedir. Gerekli izinler alındıktan sonra, taslak metin, değiştirilen hükümler açıkça gösterilerek, ilan edilmektedir. Son olarak genel kurulda onaylanan değişiklik kararları, TTSG ilanıyla yürürlüğe girmektedir.

Anonim Şirket Esas Sözleşme Değişikliği Karar Örneği

Anonim Şirket Esas Sözleşme Değişikliği Yönetim Kurulu Kararı Örneği

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)