Reddi Miras Nedir? Mirasın Reddi Süresi

Reddi miras, diğer bir ifadeyle, mirasın reddi, bir miras bırakanın ölümünden sonra kalan borç ve alacaklarını reddetmedir. Genellikle vefat eden kişinin yüksek miktarda borcu olması halinde tercih edilen bir yöntemdir. 

Mirasın reddi hükümleri 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 605 ile 618 arasında düzenlenmiştir. Mirasın gerçek reddi ile hükmen reddi olarak ikili ayrıma tabi tutulmuştur. 

Bu içeriğimizde reddi miras çeşitleri, nasıl yapılacağı ve hukuki sonuçları hakkında detaylı bilgi verilecektir.

Sizin için faydalı olması dileğiyle…

Reddi Miras Nedir? Neden Yapılır?

Reddi miras, bir mirasçının kendisine bırakılan mirası istememesini beyan etmesi ve mirasçılıktan çıkarılmasıdır. Bir mirasın tüm hak, alacak ve borçlarının reddedilme anlamına gelir. 

Miras hukukunda külli halefiyet geçerlidir. Yani, mirasa konu alacak, borç, haklar hepsi beraber geçmektedir. Mirasçının özel sebepleri bir yana, uygulamada mirasla kalan borcun, kalan mal varlığından daha fazla olması halinde tercih edilmektedir. Nitekim, mirasın reddedilmesi halinde borç, yasal veya atanmış mirasçılara geçmektedir. 

Mirasın Gerçek Reddi- Mirasın Hükmen Reddi Ayrımı

TMK m.605 hükmü şu şekilde düzenlenmiştir;

 “Yasal ve atanmış mirasçılar mirası reddedebilirler. 

Ölümü tarihinde mirasbırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır.”

Söz konusu hükümde reddi mirasın ikiye ayrıldığı ortaya konulmuştur. 

Mirasın Gerçek Reddi Nedir?

Mirasın gerçek reddi; yasal veya atanmış mirasçılarının kendi iradeleriyle mahkemeye başvurarak mirası reddetmeleridir. Bu hak sadece yasal ve atanmış mirasçılara aittir.

Örneğin; vefat eden anne veya babanın çocuklarından herhangi birinin reddi miras yapması buna örnektir. Bir kişinin sağken çocukları yerine torununa vasiyetname yoluyla mirasçı yapması halinde, söz konusu torunun reddi mirası söz konusudur. 

Mirasın gerçek reddi, vefat eden mirasçının yaşadığı son yerleşim yerinde bulunan Sulh Hukuk Mahkemesi’nden talep edilmektedir. Yazılı veya sözlü olarak başvurulması mümkündür. 

Mirasın Hükmen Reddi Nedir?

Mirasın hükmen reddi;  mirasbırakanın, ölüm tarihi itibariyle borca batık olması durumunda, varsayımsal reddi miras türüdür. Mirasçıların bir borcu miras almak istemeyeceği, olağan hayat akışına aykırı olduğu düşüncesine dayanmaktadır.  

Mirasın hükmen reddinde, mirasçıların karine olarak mirası reddettikleri varsayılır. Ancak, bu karinenin mevcut olabilmesi için, vefat eden kişinin ölüm tarihinde;

• Ödemeden aciz olduğu açıkla belli olması (borca batıklık) veya 
• Borca batık olduğunun resmen tespit edilmesi gerekmektedir. 

Vefat eden kişinin üzerinde mal varlığı olması ve bu mal varlıkları satıldığında borçların ödenecek olması halinde, mirasın hükmen reddinden bahsedilemez. Mirasbırakanın ölüm tarihi itibariyle borçlarını ödemeden aciz olması gerekmektedir.

Resmen tespit edilmeden kasıt ise, iflas etmesi veya icra dairelerinden aciz vesikası alınması örnek gösterilebilir. 

Mirasın hükmen reddinde diğer bir özellikli durum, TMK m.2 dürüstlük kuralıdır. Mirasçılar, vefat edenin bir kısım borcunu ödeyip, bir kısmı için mirasın hükmen reddine dayanması, iyi niyet kuralına aykırıdır. Burada artık mirasın kabul edildiği, mirasın hükmen reddedilmesi varsayılabilir. 

Reddi Miras Süresi Ne Kadardır?

Reddi miras, bir hak olmakla beraber, süresiz değildir. Ayrıca, hükmen mirasın şartlarının oluşup oluşmadığı veya yasal ya da atanmış mirasçılara göre farklılık arz etmektedir. 

Mirasın Gerçek Reddinde Süre

Yasal ve atanmış mirasçılar için 3 aylık bir süre tanınmıştır. Bu süre zarfında mirasçılar terekenin mevcut borç ve alacaklarını tespit ve karar verebilmesi için tanınmıştır. 3 aylık süre hak düşürücü olup, sonrasında talep edilme imkânı yoktur. 

Mirasın Hükmen Reddinde Süre

Mirasın hükmen reddinde süre, gerçek reddinden farklılık arz etmektedir. Burada herhangi bir süre yoktur, zaten kendiliğinden reddi miras yapıldığı varsayılmaktadır.  Nitekim, burada karine olarak reddedildiği varsayılmakta ve mirasçıların bir eylemde bulunmasına gerek yoktur. Borca batık bir terekenin mirasçılar tarafından sahiplenmeyeceği düşüncesi vardır. 

Ancak, uygulamada borca batık olan mirasbırakanın borçlarından dolayı icra takibi yapıldığı veya mevcut icra takibinde haciz işlemleri uygunlandığı görülmektedir. Bu durumda mirasçılar tarafından, mirasın hükmen reddolunduğunun ispatı istenebilir. 

Mirasın Reddi Süresinin Başlangıcı ( 3 Aylık Sürenin Başlangıcının Tespiti)

Ayrıca, yasal ile atanmış miraslara, mirasın korunması gibi durumlarda sürenin başlangıcı farklı olarak belirlenmiştir. 

Yasal Mirasçılar İçin Mirasın Reddi Süresi

Yasal mirasçılar, kural olarak mirasbırakanın ölüm tarihinden itibaren 3 ay içerisinde mirası reddetmesi gerekmektedir. Nitekim, bir eşin kocasının veya çocuğun babası ya da annesinin öldüğünden haberdar olduğu varsayılır.

Ancak, yasal mirasçı ölümden haberdar olmadığını ispat edebilirse, öğrendiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde miras reddedebilir. 

Atanmış Mirasçılar İçin Mirasın Reddi Süresi

Vasiyetnameyle atanmış olan mirasçıların reddi miras talep etme süresi, ölümün kendilerine bildirimleriyle başlar. 

Mirası Reddetmeden Ölen Mirasçının Ret Hakkının Mirasçısına Geçmesi Durumunda Mirasın Reddi Süresi

TMK m.608/1 hükmü şu şekildedir; “Mirası reddetmeden ölen mirasçının ret hakkı kendi mirasçılarına geçer.” u durumda, önceki mirasçının ölümünü ve mirasçı olduğunu öğrenen yeni mirasçılar için ret süresi, öğrenme tarihiyle başlamaktadır. 

Koruma Önlemi Olarak Tereke Yazımı Varsa Mirasın Reddi Süresi

TMK m. 607 uyarınca, mirasın korunması için önlem talep edilmiş olması halinde, terekenin resmî deftere geçirilmesi beklenir. Tereke yazımının yasal ve atanmış mirasçılara tebliğ edilmesiyle birlikte 3 aylık süre başlamaktadır. 

Sonra Gelen Mirasçılar Yararına Mirasın Reddinde Süre

Sonradan mirasçı olmaya örnekle açıklama gerekirse: (A) kişi öldü, (B) kişisi yasal mirasçı ve (B) kişinin de oğlu (C). 3 aylık reddi miras süresi içerisinde (B) kişisi öldü ve yasal mirasçı (C) kişisi oldu. (C)’nin mirası reddetme süresi ne kadardır? Kalan süre mi yoksa 3 aylık süre baştan mı başlayacak?

TMK m.608/3 uyarınca (C), kendisine (A)’dan miras kaldığını öğrendiği tarihten itibaren 3 aylık süresi başlamaktadır. 

Reddi Miras Süresinin Uzatılması

Reddi miras için kanunen verilen süre 3 aydır. Bu süre hak düşürücü süredir. Ancak, TMK m.615 hükmü şu şekilde düzenlenmiştir

; “Önemli sebeplerin varlığı hâlinde sulh hâkimi, yasal ve atanmış mirasçılara tanınmış olan ret süresini uzatabilir veya yeni bir süre tanıyabilir.” 

Kişinin ağır ameliyat geçirmesi gibi önemli sebeplerin varlığında sulh hukuk hakimi, mirasın reddi süresini uzatabilir.

Mirasın Reddi Nasıl Yapılır?

Reddi mirasta görevli mahkemeler sulh hukuk mahkemeleridir. Mirasbırakanın son yerleşim yeri, yani mernis kaydının bulunduğu yerdeki mahkemeden talep edilmesi gerekmektedir. 

Sulh hukuk mahkemesine yazılı veya sözlü olarak talebin dile getirilmesi yeterlidir. 

Yasal süresi içerisinde başvurulması halinde, mirasçılara mirasın reddedildiğine dair bir belge verilmektedir. 

Reddi Mirasın Sonuçları Nelerdir?

• Genel olarak hukuki sonuçlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
• Reddeden mirasçı, mirasçılık sıfatını kaybeder ve tereke borçlarından sorumlu olmaz,
• Reddeden kişi, mirasbırakandan önce ölmüş gibi farz edilir ve ona göre paylaşım yapılır,
• Reddedilen miras payı ilk olarak alt soya doğru ilerler, alt soylar da reddederse üst soya geçer.

Hem gerçek hem de hükmen mirasın reddedilmesiyle alakalı dilekçe örneklerine https://www.skhukukdanismanlik.com/reddi-miras-dilekcesi-ornegi/ linkinden ulaşabilirsiniz. 

Reddi Mirasta Alacaklıların Hakları

Mirasçılar tarafından terekenin kabul edilmemesi genellikle kendilerine bir borç kalacağı düşüncesiyle yapılmaktadır. Bu durum da mirasçılara borçtan kurtulmanın kolay yolunu sağlamaktadır. Ancak, TMK m.617 hükmü, borçtan kurtulmaya yönelik davranışlara karşı alacaklılara bazı haklar tanımıştır. 

Reddi Mirasın İptali Davası

TMK m.617/1 şu şekilde düzenlenmiştir. ; “Malvarlığı borcuna yetmeyen mirasçı, alacaklılarına zarar vermek amacıyla mirası reddederse; alacaklıları veya iflâs idaresi, kendilerine yeterli bir güvence verilmediği takdirde, ret tarihinden başlayarak altı ay içinde reddin iptali hakkında dava açabilirler.”

Sırf borçtan kurtulmak amacıyla yapılan reddi miraslara yönelik alacaklı veya iflas idaresi, reddin iptali için 6 ay içerisinde dava açması mümkündür. Ancak, kendilerine yeterli rehin veya ipotek verildiği takdirde, bu davanın açılması için bir hukuki yarar yoktur. 

İşbu davayı ikame eden alacaklı, diğer alacaklılardan daha öncelikli olarak mirastan alacağını almaktadır. 

Mirası Reddeden Mirasçının Ölmeden Önce Mirasbırakandan Borç Alması

Mirası reddeden mirasçı, mirasbırakan ölmeden önceki 5 yıl içerisinde borç almışsa, borç aldığı tutar kadar alacaklılara karşı sorumludur. Bu sorumluluktan bahsedebilmek için;

• Vefat eden kişinin ödemeden aciz olması,
• Alınan borcun miras paylaşımında iade yükümlülüğü olması,
• Olağan eğitim ve öğrenim ya da adet üzerine verilen çeyiz olmaması gerekmektedir. 

Sonuç

Reddi miras, gerçek veya hükmen olarak ikiye ayrılmıştır. Gerçek mirasın reddi, mirasçıların kendi iradesiyle terekeyi reddetmeleridir. Hükmen mirasın kabul edilmemesi ise, borca batık bir terekenin kendliğinden kabul edilmediği varsayılmamaktadır. 

Mirasın kabul edilmemesi için 3 aylık hak düşürücü süre vardır. Bu süre yasal mirasçılar için ölüm tarihiyle; yasal mirasçılar için ise, resmi olarak kendilerine bildirildiği takdirde hüküm doğurmaktadır. 

Miras reddedilmesi için, vefat eden kişinin son yerleşim yerinde bulunan sulh hukuk mahkemesine yazılı veya sözlü olarak başvurulması gerekmektedir. Talebin kabul edilmesi halinde, talep eden kişiye mirasın kabul edilmediğine yönelik bir belge verilmektedir. 

Sıkça Sorulan Sorular