Mirastan Mal Kaçırma (Muris Muvazaası) Davası 2025

Muris muvazaası, yasal mirasçıları mirastan mahrum bırakmadan için miras bırakanın sağken yapmış olduğu tasarruflardır. Mirastan mal kaçırmada en sık karşılaşılan durumlar ölünceye bakma sözleşmesi, yeni eşe veya kardeşlerden birine tapu devridir.

Miras bırakan gerçekte var olmayan bir satış işlemi göstererek ölümünden sonra mirasçıları mirastan yoksun bırakmaya çalışmaktadır. Muris muvazaası davası, miras bırakanın ölümünden sonra, muvazaalı devir işleminin iptali için açılan davadır. 

Bu içerikte, mirastan mal kaçırma sayılan hallerin neler olduğu ve mirasçıların yasal hakları hakkında detaylı bilgi verilecektir. 

Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma) Nedir?

Muris muvazaası, halk arasında bilinen adıyla mirastan mal kaçırma, miras bırakanın yasal mirasçıları mirastan yoksun bırakmak için yapmış olduğu tasarruflardır. Miras bırakan sağken üzerindeki mal varlıklarını tasfiye etmektedir. Miras bırakan, ölünceye bakma sözleşmesi, tapu bağış veya satış sözleşmeleriyle mal varlığını azaltmaktadır. 

Muris muvazaasından bahsedebilmek için, miras bırakanın mirastan mal kaçırmak kastıyla hareket etmesi gerekmektedir. Yani, sağken yapmış olduğu tapu satış veya işlemlerin gerçeği yansıtmaması gerekir. Bu işlemlerin mirastan mal kaçırma kastıyla yapılması gerekir. 

Muris Muvazaasının Unsurları ve Şartları

Muris muvazaası sebebiyle dava yoluna başvurmak için, mirastan mal kaçırma niyetinin varlığı gerekir. Bu sebeple aşağıdaki unsurların varlığı aranmaktadır:

• Görünürde bir hukuki işlem olması,
• Muris muvazaası anlaşması
• Mirasçıları aldatma amacı
• Gizli İşlem

Görünüşteki İşlem Şartı

Muris muvazaasının ilk unsuru görünürde bir hukuki işlem olmasıdır. Örneğin, miras bırakanın çocuklarından birine tapu satışı veya bağışlama olarak işlem yapması. Ortada gerçekte bir satış işlemi veya bağışlama işlemi yoktur. Üçüncü kişileri aldatmak amacıyla bir hukuki işlem yapılmaktadır. Konu hakkında detaylı bilgi için “Muvazaa Nedir? (TBK m.19)” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz. 

Muris Muvazaası Anlaşması 

Muvazaalı işlem yapılan tarafla yapılan hukuki işlemin geçersiz olacağına dair yapılan anlaşmadır. Örneğin, miras bırakan eski eşinden olan çocuklarına miras kalmaması için, yeni eşine tapu satışı gerçekleştirmesidir. Miras bırakan ile yeni eş tapu devrinin geçersizliği üzerinde anlaşmasıdır.

Mirasçıları Aldatma Amacı

Hukuken geçerlilik kazanmayan görünürdeki işlemin mirasçılardan mal kaçırmak kastıyla yapılması gerekir. Örneğin, ölünceye kadar bakma sözleşmesinde, asıl niyet mirasçıları mirastan yoksun bırakma olmalıdır.

Gizli İşlem 

Görünürdeki işlemin altında yatan gerçek hukuki işlemdir. Kardeşlerden birine çok düşük bedelle satılan taşınmazda, aslında gerçekte olan hukuki işlem bağışlamadır. Ancak, üçüncü kişileri aldatmak amacıyla satış işlemi olarak gösterilmiştir. 

Mirastan Mal Kaçırma Nasıl Anlaşılır?

Mirastan mal Kaçırma nasıl tespit edilir diye baktığımızda olağan hayat akışına aykırılıklar yol göstericidir. Örneğin, eşler veya ebeveyniler arasında tapu satışı olağan hayat akışına aykırıdır. Muris muvazaasını işaret eden uygulamada sık karşılaşılan durumlar vardır:

• Taşınmazın Satış Yoluyla Devri: Miras bırakan üzerine kayıtlı mal varlığını, çok düşük bedelle satış yoluyla devretmektedir. Bu mirasçılardan birine olacağı gibi, herhangi bir üçüncü kişi de olabilir. Olağan hayat akışı içerisinde taraflar arasında satış işleminin gerçekleşmeyeceği, düşük bedel gibi karineler mirastan yoksun bırakma iradesini ortaya koyabilmektedir.
• Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi: Noter aracılığıyla yapılan ölünceye kadar bakma sözleşmesiyle bir kişiye mal varlığı devredilmesi mümkündür. Esasen taraflar arasında bir bakımı üstlenme olmamasına rağmen, mirastan yoksun bırakma niyeti olması mümkündür.
• Bağışlama Yapılması: Yasal mirasçılardan birine karşılıksız olarak bağış yapılması, diğer mirasçıları mirastan yoksun bırakmaktadır. 

Mirastan mal kaçırma durumları yukarıda sayılanlardan ibaret değildir. Mevcut koşullara göre değerlendirilmeli, bir miras avukatından destek alınması gerekmektedir.

Muris Muvazaası Kabul Olmayan Haller Nelerdir?

Miras bırakanın muvazaalı olarak nitelendirilmeyecek ve mirastan yoksun bırakma niyetinin olmadığı işlemler miras muvazaası olarak nitelendirilemez. Söz konusu işlemlere örnek olarak şunlar gösterilebilir:

• Vasiyetnamenin düzenlenmesi,
• Gerçek satış ve bağışlama işlemler,
• Mirasçılar arasında paylaştırma yapılması

Mirastan Mal Kaçırma Halinde Açılabilecek Davalar

Muris muvazaası davası, miras bırakanın sağken yapmış olduğu tasarrufların iptali açılan davadır. Söz konusu tasarrufları, tapu devirleri iptal edilerek miras terekesine dahil edilir. Bu şekilde iptal edilen tasarruflar miras paylaşımına konu edilir.

Uygulamada muris muvazaası nedeniyle sık karşılaşılan davalar şunlardır:

• Muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davası
• Muris muvazaası nedeniyle tazminat davası
• Saklı payın tenkisi davası

Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptali ve Tescil Davası

Mirastan mal kaçırmaya konu olan mal varlıkları genellikle taşınmazlardır. Gerçekte olmayan bir satış veya bağışlama sözleşmesiyle miras bırakan taşınmazı diğer mirasçılara veya herhangi bir üçüncü kişiye devredilmektedir. Mirasçılar tarafından yolsuz tescilin düzeltilmesi için muris muvazaasıyla nedeniyle tapu iptali ve tescil davası açmaktadır. Konu hakkında detaylı bilgi için “Tapu İptali ve Tescil Davaları” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz. 

Muris Muvazaası Nedeniyle Tazminat Davası

Miras bırakanın devir yaptığı mal varlığı, devir ettiği kişinin üzerinde olmaması halinde, malın değeri kadar tazminat davası açılmaktadır. Örneğin, miras bırakana bir çocuğuna taşınmaz devri yapmış, ancak çocuk taşınmaz bir üçüncü kişiye devretmesi halinde, taşınmaz değeri kadar tazminat davası açılmaktadır. 

Saklı Payın Tenkisi Davası

Muris muvazaası nedeniyle kendisine taşınmaz devredilen kişi aynı zamanda mirasçıysa, diğer mirasçılar saklı payın tenkisi davası açması mümkündür. Ancak, saklı payın tenkisi, miras bırakanın; alt soyu, anne ile babası ile eşi tarafından açılması mümkündür. Konu hakkında daha fazla bilgi için “Mirasta Tenkis Davası ve Saklı Pay” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz. 

Mirastan Mal Kaçırma Davasını Kimler Açabilir?

Muris muvazaası davasını, saklı pay mirasçı olsun olmasın tüm mirasçılar tarafından açılabilecek olan davadır. Ancak, mirastan mal kaçırma davasını;

• Mirastan feragat eden,
• Mirastan çıkarılan ve
• Mirası reddeden kişiler tarafından açılamaz. 

Muris Muvazaası Davası Kime Karşı Açılır?

Muris muvazaası davası, mirastan kal kaçırmak için yapılan hukuki işlemin diğer tarafına karşı açılmaktadır. Örneğin, ölünceye kadar bakım sözleşmesinde mirastan bir hak elde eden kişiye karşı dava açılması gerekir.

Mirastan Mal Kaçırma Davasında Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre

Miras muvazaasıyla açılacak davalarda herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre yoktur. Mal kaçırma iradesinin tespit edilmesi halinde her zaman açılması mümkündür. 

Mirastan mal kaçırma davası açarken dikkat edilmesi gereken husus, miras bırakan sağken açılması mümkün değildir. Mirasçılar tarafından mirastan yoksun bırakma niyeti açıkça tespit edilmesine rağmen, miras bırakan sağken bu davanın açılaması mümkün değildir. Mirasçıların mahkemeye başvurarak kısıtlama veya vasi atanma hukuki imkanlarına başvurma imkanı vardır.

 Mirastan Mal Kaçırma Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Mirastan mal kaçırma davalarına bakmakla görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme, dava konusu bir taşınmaz olması halinde, taşınmazın bulunduğu yerdeki mahkemedir. Taşınmaz dışındaki bir mal varlığı olması halinde, örneğin bir otomobil, davalının bulunduğu yerdeki mahkemeler yetkilidir.

Mirastan Mal Kaçırma Davasında İspat Yükü

Mirasta mal kaçırma nasıl ispatlanır diye baktığımızda ispat yükü davacı taraftadır. Ancak, davacı tarafın tanık dahil her türlü delile ispatlaması mümkündür.

Mirastan mal kaçırma davalarında en sık dayanılan hukuki sebep olağan hayat akışına aykırılıktır. Örneğin, eşler arasında satış yoluyla taşınmaz devri olağan hayat akışına aykırıdır. Yine, piyasa değerinin çok altında bir mal varlığının devri de muvazaanın varlığında karine olarak kullanılmaktadır. 

18. HUKUK GENEL KURULU Esas : 2017/19-827 Karar : 2019/689 Karar Tarihi :18.06.2019;

“Fiili karinenin her şeyden önce usul hukukuna özellikle de ispat hukukuna ait olduğu kabul edilmektedir. Fiili karineler somut ihtilaflarda gereklidir, iddia edilen bir olayın gerçekten o tarz ve şekilde olup olmadığını anlamak için somut olaylarda ispat zorluklarında hâkime yardım eder. Fiili karineler mahkeme pratiğinde tipik görünümlerini genel yaşam tecrübelerinde bulurlar. Doğrulukları somut olayda hâkim tarafından değerlendirilir (Taşpınar, S.: Fiili Karinelerin İspat Yükünün Dağılımındaki Rolü, AÜHFD C.XLV, S.1-4, s.537).

Sonuç

Mirastan mal kaçırma, yani muris muvazaası, miras bırakanın sağken yapmış olduğu tasarrufları ifade eder. Yasal veya atanan mirasçılar tarafından, mirastan yoksun bırakmak için yapılan tasarrufların iptali için dava açması mümkündür. Dava, muvazaalı işlem yapılan tarafına karşı açılmaktadır.  Dava konusu bir taşınmaz olması halinde, taşınmazın bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkesinde dava açılması gerekir. Bu davaların açılmasında herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre yoktur.

Mal kaçırma davasını açan davacı, tanık dahil her türlü delile başvurması mümkündür. Özelikle olağan hayat akışına aykırılık ve muvazaaya karine oluşturacak hususlara başvurması mümkündür.

Miras paylaşımından doğan davalar uzmanlı gerektiren davalardır. Bu sebeple bir miras avukatından profesyonel destek alınması gerekmektedir. Bu alanda uzman destek almak için bizlereulaşabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular